Wat is beter, bekkenbodemoefeningen of?
In Europa is prostaatkanker de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen, waarbij de eerst gekozen behandeling bij gelokaliseerd prostaatkanker de radicale prostatectomie (RP) is. Bekende gevolgen na een RP zijn urineverlies en erectie problemen.
Medicijnen worden over het algemeen als eerste voorgeschreven als behandeling voor erectieproblemen, de behandeling met bekkenfysiotherapie is in opkomst en wordt gelukkig tegenwoordig steeds vaker geïndiceerd.
Inleiding
Een radicale prostatectomie (RP) is één van de diverse vormen van operatietechnieken waarbij er een ontwikkeling is doorgemaakt naar zenuw besparende technieken. Door deze ontwikkeling zijn er gelukkig minder complicaties na de operatie.
Erectieproblemen is één van de complicaties die kan optreden na een RP, één op de vijf mannen heeft hier last van.
Het feit dat er steeds minder complicaties zijn na een RP is erg belangrijk. Want uit bloedonderzoek naar prostaatkanker (het meten van het Prostaat Specifiek Antigeen, PSA) blijkt dat prostaatkanker steeds vaker (en gelukkig daarmee in een vroegere fase) bij jonge mannen wordt gevonden. Voorspellende factoren voor een beter herstel van een erectieprobleem zijn leeftijd, BMI en algehele gezondheid. Maar ook hoe de erectie was voor de operatie en natuurlijk of er tijdens de operatie zo min mogelijk zenuwen beschadigd zijn.
Erectieproblemen kunnen veel problemen opleveren, op relationeel gebied maar ook het gevoel dat de mannelijkheid aangetast is kan een groot probleem zijn. Uit onderzoek blijkt dat bij 70% van de mannen een erectieprobleem een nadelig invloed heeft op hun dagelijkse leven.
Over bekkenfysiotherapie bij urineverlies na een RP is veel onderzoek gedaan. Ook wordt ervan uitgegaan dat bekkenfysiotherapie behandelingen tegen urineverlies een positief effect hebben op het herstel van erectieproblemen.
Andere opties voor behandelingen bij erectieproblemen zijn medicijnen, injecties in de penis met medicijnen, de vacuümpomp en zelfs penis prothesen.
Bekkenfysiotherapie
Helaas is er weinig onderzoek verricht naar het effect van bekkenfysiotherapie voor het herstel van erectieproblemen na een RP.
Wat doet bekkenfysiotherapie eigenlijk?
Het herstel van erectieproblemen ten gevolg van zenuwschade of zwelling na een operatie, vindt beter plaats wanneer er een goede bloedtoevoer naar de penis is.
Bekkenbodemoefeningen helpen zuurstofrijker bloed naar de bekkenbodem toe te voeren en voeren zuurstofarm bloed af.
Hierdoor wordt onomkeerbare structurele beschadiging van de zwellichamen voorkomen. De bekkenbodemoefeningen zijn gericht op het verbeteren van duurvermogen van de bekkenbodemspieren, de maximale aanspanningskracht en het volledig leren loslaten/ontspannen van de bekkenbodemspieren. Deze oefeningen worden gecombineerd met functionele oefeningen en soms wordt biofeedback ingezet als extra ondersteuning van de oefeningen.
Onderzoeken
Uit de onderzoeken die geschreven zijn over bekkenfysiotherapie voor het herstel van erectieproblemen na een RP bleek wel dat bekkenfysiotherapie een positief effect heeft op het herstel. Slechts één onderzoek had een minder positieve uitkomst, maar bij dit onderzoek werden de patiënten heel kort behandeld en de controlegroep kreeg ook het advies bekkenbodemoefeningen uit te voeren.
Medicijnen
Sildenafil (Viagra) wordt vaak voorgeschreven als medicijn bij erectiestoornissen en lijkt het meest effectief te zijn. Er zijn meerdere onderzoeken verricht over hoe effectief deze medicijnen zijn voor het herstel van erectieproblemen.
Sifdenafil (Viagra) zorgt ervoor dat de bloedinstroom naar de penis de uitstroom overtreft, waardoor erectie ontstaat.
Onderzoeken
Uit de onderzoeken blijkt dat vroegtijdig beginnen met deze medicijnen na de RP het beste werkt. Het blijven innemen van de medicijnen blijkt ook een positieve invloed te hebben op het herstel. Volledige eenduidigheid over doseringshoeveelheden en hoe lang je de medicijnen moet innemen is er niet. Ook blijkt uit onderzoek dat mannen eerder stoppen vanwege de kosten van de medicijnen, te hoge verwachtingen, maar ook vanwege de bijwerkingen van de medicijnen (zoals hoofdpijn, problemen met het gezichtsveld en duizeligheid).
Bekkenfysiotherapie ten op zichten van medicijnen
Tot op heden zijn er nog geen onderzoeken verricht waarin deze vergelijking gemaakt is.
Conclusie
Bekkenfysiotherapie heeft een gunstig effect op het herstel van erectieproblemen na een RP. De oefeningen helpen bij een verbetering van de doorbloeding terwijl medicijnen juist een gunstig effect hebben op het herstel van sterk doorbloed weefsel. Een combinatie van bekkenfysiotherapie en medicijnen lijkt dus de perfecte oplossing bij het herstel van erectieproblemen na een RP.
Naslag:
Dit artikel is geschreven aan de hand van een literatuurstudie uit 2014, welke is uitgevoerd tijdens de afstudeerfase tot Master of Science bekkenfysiotherapeut aan de SOMT in Amersfoort door: Marjolein Bruntink-van der Nolle, Willeke van der Neut en Shannon Welgraaf-van Buren. De conclusie uit de literatuurstudie in 2014 is vandaag de dag nog steeds dezelfde. Er zal meer onderzoek nodig zijn om een goed antwoord te kunnen op de vraag ‘Een erectieprobleem na een prostaatoperatie, wat is beter bekkenbodemoefeningen of medicijnen?’. Maar duidelijk is wel dat de bekkenbodemoefeningen een positieve bijdrage hebben.